Geletterdheid (2009-2010)

Inhoud

In dit opleidingsonderdeel ligt de klemtoon op de geschreven taal als communicatiemiddel. Ook het muzisch taalgebruik en de ontluikende taalbeschouwing worden behandeld tijdens de werkcolleges. Meer bepaald gaat het om:

a) Ontluikende en beginnende geletterdheid in de kleuterschool:
- De student verwerft inzicht in het lees- en schrijfproces.
- De student bestudeert de natuurlijke lees- en schrijfontwikkeling van kleuters.
- De student leert hoe hij het proces van ontluikend lezen en schrijven zinvol en ervaringsgericht kan begeleiden bij kleuters.
- De student leert hoe hij de schrijfmotoriek kan ontwikkelen bij kleuters.

b) Ontluikende taalbeschouwing en talensensibilisering:
- De student verwerft inzicht in het functioneren van taal als middel om te communiceren en te conceptualiseren en maakt kennis met de diversiteit aan talen.
- De student leert inspelen op spontane reacties van kinderen op betekenis-, vorm- en gebruiksaspecten van taal.
- De student leert technieken om taalbeschouwing uit te lokken bij kinderen in geplande situaties.

c) Poëzie in de kleuterklas:
- De student maakt kennis met poëzie voor kleuters.
- De student leert poëzie voor kleuters beoordelen en selecteren.
- De student experimenteert met manieren om kleuters te laten genieten van poëzie.

Doelstellingen

A. Algemene competenties

  • 01. Denk- en redeneervaardigheid
  • 02. Informatie verwerven en verwerken
  • 06. Beschikken over het vermogen tot communiceren van informaties, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken
  • 07. Een ingesteldheid tot levenslang leren hebben
Toelichting:
Denk- en redeneervaardigheid
- De student kan de aangeboden theoretische inzichten in verband met ontluikende en beginnende geletterdheid, taalbeschouwing, talensensibilisering en poëzie voor kleuters verwerven, verwerken en kritisch toepassen op praktijkvoorbeelden.

Informatie verwerven en verwerken
- De student kan nieuwe inhouden met betrekking tot deze thema's op gepaste wijze verwerven en verwerken.

Beschikken over het vermogen tot communiceren
- De student kan met medestudenten communiceren over de leerinhouden.
- De student kan praktijkervaringen uitwisselen.
- De student heeft aandacht voor een adequaat en correct mondeling en/of schriftelijk taalgebruik, zowel in contacten met kleuters, als met volwassenen in en rond de school.

Ingesteldheid van levenslang leren
- De student neemt verantwoordelijkheid op voor het eigen leerproces.
- De student zoekt ook zelf - naast de begeleiding voorzien door de docent - actief naar mogelijkheden om zijn competenties verder te ontwikkelen.

B. Beroepsgerichte/ Algemeen wetenschappelijke competenties

  • 09. Oplossingsgericht kunnen werken in de zin van het zelfstandig definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingsstrategieën
  • 10. Besef hebben van maatschappelijke verantwoordelijkheid samenhangend met de beroepspraktijk
Toelichting:
Oplossingsgericht kunnen werken
- De student kan een opdracht adequaat aanpakken.
- De student kan een persoonlijke verwerking maken van de aangeboden leerinhouden.

Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid
- De student is zich bewust van zijn voorbeeldfunctie op het vlak van taal.

C. Beroepsspecifieke competenties

  • C01 Begeleider leer- en ontwikkelingsprocessen.
  • C02 Opvoeder.
  • C03 Inhoudelijk expert.
  • C04 Organisator.
  • C05 Innovator-onderzoeker.
  • C10 Cultuurparticipant.
Toelichting:

Begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen

- De student kan een zinvol aanbod doen in de kleuterklas rond poëzie, ontluikende en beginnende geletterdheid, taalbeschouwing en talensensibilisering.

- De student kan verantwoorden waarom hij kiest voor dat aanbod vanuit de beginsituatie van de kleuters.

- De student kan een rijk milieu creëren, waardoor kleuters vertrouwd worden met poëzie, schriftelijk taalgebruik, inhouds-, vorm- en gebruiksaspecten van taal en met vreemde talen.

- De student kan voor kleuters stimulerende talige omgevingen creëren die rekening houden met hun belangstelling en capaciteiten en die de mogelijkheid bieden tot dialoog en interactie.

- De student kan adequaat inspelen op wat zich op het vlak van taal voordoet in de leeromgeving en kan werken met de inbreng van de kleuters.

- De student kan het leer- en ontwikkelingsproces van kleuters begeleiden in Standaardnederlands en rekening houden met hun taalbeheersingsniveau.

- De student kan constructief reageren op het taalgebruik van de kleuters.

 

Opvoeder

- De student kan met respect voor de eigenheid en diversiteit van de kleuters reageren op talige uitingen en gevoelens.

- De student kan de eigenheid van een individueel kind in het kader van zijn sociaal-culturele context (h)erkennen, bespreekbaar maken en hanteren met het oog op de zelfontplooiing en integratie van elk kind.


Inhoudelijk expert

- De student kan aan poëzie persoonlijke betekenis geven en de symboliek begrijpen.

- De student kan gedichten, rijmpjes en versjes voor kleuters beoordelen en selecteren.

- De student kan kleuters laten genieten van poëzie en bedenkt daarvoor geschikte aanbiedings- en verwerkingsvormen.

- De student kan het lees- en schrijfproces en de natuurlijke lees- en schrijfontwikkeling van kleuters duiden en kan op een zinvolle manier de lees- en schrijfontwikkeling stimuleren.

- De student kan verwoorden hoe taal functioneert als middel om te communiceren en te conceptualiseren.

- De student kan op een zinvolle manier het taalbeschouwelijk inzicht bij kinderen stimuleren.

- De student kan op een speelse manier kleuters kennis laten maken met vreemde talen.

Innovator-onderzoeker

- De student kan de vernieuw(en)de inzichten die hij in dit opleidingsonderdeel verwerft in de onderwijspraktijk aanwenden.

Cultuurparticipant

- De student kan kritisch omgaan met thema's en ontwikkelingen gerelateerd aan het opleidingsonderdeel 'Geletterdheid' en daarover met anderen in dialoog gaan.





Vereiste voorkennis

A. Volgtijdelijkheid

B. Competenties

Leermiddelen

A. Type

  • cursus
  • audiovisueel materiaal
  • materiaal op leeromgeving
  • Andere: Studiewijzer

B. Verplichte leermiddelen

Vreys, J. (2010). Ontluikende geletterdheid. Onuitgegeven cursus bij het opleidingsonderdeel 'Geletterdheid' in de tweede bachelor kleuteronderwijs, Katholieke Hogeschool Kempen, Departement Lerarenopleiding Vorselaar.

Vreys, J. (2010). Taalbeschouwing en talensensibilisering. Onuitgegeven cursus bij het opleidingsonderdeel 'Geletterdheid' in de tweede bachelor kleuteronderwijs, Katholieke Hogeschool Kempen, Departement Lerarenopleiding Vorselaar.

Vreys, J. (2010). Poëzie op maat van kleuters. Onuitgegeven cursus bij het opleidingsonderdeel 'Geletterdheid' in de tweede bachelor kleuteronderwijs, Katholieke Hogeschool Kempen, Departement Lerarenopleiding Vorselaar.


Vreys, J. (2010). Studiewijzer. Onuitgegeven richtlijnen bij het opleidingsonderdeel 'Geletterdheid' in de tweede bachelor kleuteronderwijs, Katholieke Hogeschool Kempen, Departement Lerarenopleiding Vorselaar.

 

C. Aanbevolen leermiddelen

Werkvormen

A. Types

  • hoorcollege
  • labo en werkcollege
  • elektronisch leerplatform

B. Omschrijving

Evaluatie

A. Types

  • schriftelijk examen
  • individuele taak

B. Omschrijving

1ste examenperiode

2de examenperiode

3de examenperiode

Vorm

%

vorm

%

vorm

%

 

 

individuele taak

20

(eventueel herwerkte) individuele taak

20

 

 

schriftelijk examen

80

 schriftelijk examen

 80

 

 

 

 

 

 

 

100%

 

100%

 

100%

Begeleiding

- monitoraten en coachings
OA:
11269130
Code:
11269130
Vakcoördinator:
Jonas Vreys
Semester:
2
Studiepunten:
3
Onderwijstaal:
Nederlands